اپوکسی لوله چیست؟
پوشش اپوکسی لوله از دهه هفتاد میلادی برای محافظت خطوط لوله در برابر خوردگی مورد استفاده قرار گرفته است. پوشش لوله FBE با نامهای پوشش اپوکسی اتصال ذوبی و پوشش پودر اپوکسی لوله هم شناخته می شود. این پوشش بصورت پودر جامد و بدون نیاز به حلال بوده و با پاشش بر سطح لوله فولادی داغ، ذوب می شود و به سطح آن می چسبد. پوشش لوله FBE دارای خواصی چون سختی یا چقرمگی بالا، اتصال عرضی محکم و مقاومت بالا در برابر حرارت و عوامل شیمیایی است.
پوششهای اپوکسی تک لایه، اپوکسی دولایه و اپوکسی مایع در سیستمهای Pipe Protection و Sales Intelligence به ترتیب با نام اختصاری DL.FBE، FBE و LE شناخته می شوند. این پوششها با توجه به نوع سیال خط لوله هم به صورت خارجی و هم داخلی اجرا می شوند.
پوشش اپوکسی هم بصورت پوشش خارجی FBE و هم اپوکسی داخل لوله کاربرد دارد و بصورت رنگ اپوکسی هم در کارخانه های پوشش لوله اجرا می شود که به آن اپوکسی مایع گفته می شود. قبل از اینکه اپوکسی بر روی لوله پاشیده شود، دمای لوله را بطور یکنواخت و بصورت میانگین تا ۱۷۷ درجه سانتیگراد بالا می برند این کار با عبور دادن لوله تمیزکاری و خشک از داخل میدانهای حرارت القایی انجام می شود. دمای یکنواخت و سطح عاری از آلودگی در تعیین کیفیت نهایی پوشش FBE بسیار مهم است. بنابراین اغلب قبل از پاشش پودر اپوکسی اتصال ذوبی بر روی لوله، دمای آنرا با ترمومترهای لیزری سرعت بالا اندازه گیری می کنند و در نرم افزار پوشش لوله Pipe Protection کنترل می کنند تا دما از بازه استاندارد خارج نشود.
پوشش لوله FBE بصورت یک یا چند لایه
پوشش اپوکسی لوله به صورت تک لایه یا SL-FBE معمولا در ضخامت بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میکرون اجرا می گردد. در پوشش پلی اتیلن سه لایه در واقع لایه اول پوشش خارجی اپوکسی است و برای حفاظت از آن در برابر صدمات فیزیکی، لایه پلی اتیلن توسط چسب بر روی اپوکسی قرار می گیرد. بنابراین خطوط عایقکاری پوشش پلی اتیلن سه لایه قابلیت اجرای پوشش خارجی fbe به تنهایی را نیز دارند در سیستم پوشش پلی پروپیلن یا پوشش پلی اتیلن سه لایه به دلیل وجود لایه حفاظتی سوم، پاشش اپوکسی به ضخامت ۲۰۰ تا ۳۰۰ میکرون کفایت می کند.
اپوکسی لوله های فولادی و لایه های پوشش خارجی fbe
در پوشش fbe دولایه یا DL-FBE مانند پوشش خارجی fbe تک لایه، یک لایه محافظ در برابر خوردگی با ضخامت ۳۰۰ تا ۵۰۰ میکرون و لایه دوم با همان ضخامت برای محافظت در برابر عوامل فیزیکی و شیمیایی بر روی لوله فولادی اعمال می گردد.
معایب پوشش لوله FBE
از نقاط ضعف پوشش خارجی fbe، عملکرد پایین در برابر عوامل مکانیکی و محیطهای مرطوب است که البته با توجه به خشک بودن اقلیم ایران در بیشتر مناطق، محدویت چندانی ایجاد نمی کند برای رفع ضعف در شرایط بروز عوامل مکانیکی و آسیبهای فیزیکی به سطح پوشش خارجی fbe، بیشتر از لایه محافظ پلی اتیلن و پوشش کامپوزیت استفاده می شود.
اپوکسی داخل لوله
برای اجرای اپوکسی داخل لوله، پودر پوشش لوله fbe توسط هوای فشرده که از یک میله توخالی که در انتهای آن نازلهایی تعبیه شده است، استفاده می شود. این میله وارد فضای داخل لوله های فولادی شده و پوشش اپوکسی توسط نازل‌ها به سطح داخلی لوله اعمال می شود. حرکت یکنواخت و با سرعت مشخص نازلهای پاشش در داخل لوله سبب اعمال پوششی یکنواخت در جداره داخلی لوله می شود.
در روش دیگر، ابتدا اپوکسی به صورت الکترواستاتیکی باردار می شود سپس توسط هوای فشرده به سطح لوله اعمال می‌شود. از مزایای این روش چسبندگی بیشتر پوشش نسبت به روش پاشش معمولی است. در این روش نیز مانند روش فوق از یک میله تو خالی که در نوک آن چندین نازل تعبیه شده استفاده می‌شود و میله توخالی درون لوله در حال چرخش، با سرعت یکنواخت به حرکت در آورده می‌شود تا پوششی یکنواخت حاصل شود.
اپوکسی لوله های فولادی دمای پایین
در مواردیکه لوله های فولادی در برابر دماهای بالا حساس بوده و ممکن است به آنها آسیب وارد شود، از پوشش اپوکسی fbe با دمای اجرای پایین استفاده می شود. پوشش لوله FBE دمای پایین یک سیستم پوشش پودری خاص است که برای اعمال روی لوله هایی با دمای قابل اجرای حداکثر حدود ۴۵۰ درجه سانتیگراد طراحی شده است. بنابراین محدودیت لوله در تحمل دما باعث اجرای این پوشش می شود و خود پوشش قابلیت اجرا در دماهای بالاتر را دارد.
کاربردهای پوشش اپوکسی لوله در انواع خط لوله
امروزه پوشش FBE لوله بصورت داخلی و خارجی در انواع خط لوله و با توجه به سیال عبوری مورد استفاده قرار می گیرد:
۱- پوشش پوشش fbe دولایه برای لوله‌های گاز، نفت، آب و وفاضلاب و میعانات پتروشیمی
۲- پوشش خارجی اپوکسی چندلایه برای لوله‌های جداری چاه‌های نفت
۳- پوشش خارجی اپوکسی یا fbe برای پوشش دهی درزجوش یا سرجوش لوله ها در سایت خط لوله
۴- پوشش خارجی و داخلی اپوکسی برای اتصالات و شیرآلات فولادی مورد استفاده در خطوط لوله
۵- پوشش خارجی اپوکسی دماپایین و دمابالا به ترتیب برای لوله‌های با کاربری در دماهای پایین و بالا
۶- پوشش خارجی fbe به عنوان لایه آنتی کروژن یا ضدخوردگی در خط لوله‌های دریایی که کانکریت می شوند.
۷- پوشش خارجی اپوکسی با لایه پلی استر برای خط لوله های روزمینی جهت افزایش مقاومت در برابر اشعه UV خورشید
۸- پوشش خارجی رنگ اپوکسی برای انواع خط لوله
۹- پوشش داخلی اپوکسی برای آب آشامیدنی
۱۰- پوشش داخلی اپوکسی برای آب دریا
۱۱- پوشش داخلی اپوکسی برای فاضلاب و پسماند
۱۲- پوشش داخلی اپوکسی برای لوله های نفت
۱۳- پوشش داخلی اپوکسی برای گاز ترش و نفت خام
۱۴- پوشش داخلی اپوکسی ضد الکتریسیته ساکن برای انتقال مواد اشتعال‌زا مانند سوخت هواپیما
۱۵- پوشش داخلی رنگ اپوکسی برای انواع سیال جهت تسهیل جریان عبور